Jak układać sztućce? Lekcja savoir-vivre

Przygotowanie się do przyjęcia gości często jest stresujące. W szczególności, kiedy urządzasz uroczysty poczęstunek. Jednak nie tylko wtedy. Sytuacje, w których to Ty musisz się gdzieś wybrać, także potrafią zszargać nerwy. Każdy chce dobrze wypaść nie tylko u siebie w domu, ale i w towarzystwie innych. Dlatego warto poznać podstawowe zasady savoir-vivre, jeśli chodzi o układanie sztućców. 

W tym artykule przedstawię Ci nie tylko jak je układać przed, ale i po jedzeniu. Cała praktyczna wiedza w jednym artykule! Ok, zaczynamy! 

O czym pamiętać przed rozłożeniem sztućców?

Jeśli sam wyprawiasz przyjęcie dla swojej rodziny lub przyjaciół, to warto zadbać o to, aby cała zastawa estetycznie i luksusowo się prezentowała. Jak to osiągnąć? 

Po wyjściu z pudełka przetrzyj miękką i suchą szmatką, by je wypolerować. Aby nie zostawić odcisków palców na sztućcach, warto pomyśleć o miękkich rękawiczkach. 

Cały zestaw sztućców powinien być z jednego kompletu. Dzięki temu cały wystrój stołu będzie spójny i kompletny. Takie działanie przełoży się na estetykę. A chyba na tym nam zależy, czyż nie? 

Układanie sztućców – podstawowe zasady 

Zacznijmy od podstaw, czyli od codziennych, rodzinnych posiłków – przecież nie zawsze wystawiasz całą zastawę – robi się to tylko w wyjątkowych okazjach. 

Podstawowymi elementami są: talerz, widelec, nóż, łyżka obiadowa oraz łyżeczka lub widelczyk do deserów. 

Rozkładanie wszystkich elementów powinieneś zacząć od talerza. Umieść go w centralnej części na stole naprzeciwko krzesła. Talerzy może być więcej niż jeden. Wszystko zależy od tego, ile dań masz zamiar serwować. Jeśli jest ich więcej, na samym dole powinien znaleźć się duży talerz obiadowy, później talerzyk deserowy a na samym końcu talerz na zupę. W ten sposób nie zajmiesz dużo miejsca na stole, a dodatkowo każdy z gości będzie mógł wygodnie korzystać z przygotowanych elementów zastawy. 

Po prawej stronie talerza, najbliżej jego krawędzi umieść nóż, a obok niego dużą łyżkę obiadową. 

Po lewej stronie powinien znaleźć się widelec, a obok niego widelczyk lub łyżeczka do deserów. 

PAMIĘTAJ: Masz w swojej rodzinie osobę leworęczną? Jeśli tak, to powinieneś mieć na uwadze, aby cały zestaw ustawić odwrotnie. Co to znaczy? Sztućce z lewej strony przenieść na prawą, a z prawej na lewą. Wiele osób o tym zapomina. Sama jestem leworęczna i takie przestawianie sztućców z jedną na drugą stronę muszę zrobić zawsze w restauracji i na większym rodzinnym spotkaniu. 

Jak układać sztućce? – poznaj rozkład pozostałych elementów zastawy 

“Więcej elementów? Na pewno nie dam sobie rady. Już wiem, że to skomplikowane”

Tak myśli wiele osób, które nigdy nie przygotowywały dużego przyjęcia i muszą zmierzyć się z układaniem sztućców. Na samym początku może się tak wydawać, jednak po pewnym czasie dojdziesz do wprawy i nie będziesz miał z tym problemu. Zobacz, jak układa się sztućce i przygotuj odpowiednio stół do uroczystości! 

• talerz – ten element pozostaje niezmiennie na środku, w centralnej części przed krzesłem. Tak, jak wcześniej wszystkie talerze powinny być ułożone w następujący sposób: duży talerz obiadowy, talerz na przekąski i talerz na zupę. To, które elementy wybierzesz, zależy od tego, co chcesz zaserwować. Taki układ jest najlepszą opcja, ponieważ zazwyczaj, jako pierwszą podaje się zupę. Dzięki temu na stole będzie więcej miejsca. 
• nad talerzem – zaraz nad talerzem ułóż widelec deserowy, a nad nim łyżeczkę do deserów. 
• lewa strona koło talerza – w tym miejscu powinien znaleźć się duży widelec obiadowy, a obok niego mniejszy widelczyk, który posłuży do dań rybnych. Z tej strony powinna także pojawić się serwetka. Może znajdować się pod sztućcami lub tuż obok. 
• lewa strona nad talerzem – tutaj powinieneś położyć talerzyk na którym znajdzie się masło lub pieczywo. Dobrze jest także dodać mały nożyk do masła. Jest to najwygodniejsza opcja, kiedy każdy ma własny. 
• prawa strona koło talerza – to miejsca na nóż obiadowy. Koło niego z prawej strony powinien pojawić się (w kolejności) nóż do ryby oraz łyżka obiadowa.
• prawa strona nad talerzem – tutaj będzie trochę zabawy. Jest to miejsce, w którym ustawia się kieliszki. Są one najczęściej ułożone w formie “schodków”. Najwyżej powinien znaleźć się kieliszek do wody. Trochę niżej kieliszek do czerwonego wina, a najniżej do białego. Dzięki takiemu układowi, gość ma prosty dostęp do każdego z kieliszków. Istnieje mniejsze ryzyko niechcącego przechylenia kieliszka ręką i rozlania zawartości. 

Ufff, to już wszystko. Trochę tego dużo. Możliwe, że czytając ten opis, trudno było sobie to wyobrazić. Dlatego poniżej mam dla Ciebie ilustrację, na której znajdują się wszystkie elementy, które wymieniłam przed chwilą. Zobacz, jak ustawiać sztućce. Jeśli masz problem z zapamiętaniem (a na początku może tak być) wydrukuj obrazek i razem z jego pomocą zacznij przygotowania do uroczystości. 

Układanie sztućców – co jeszcze powinieneś wiedzieć? 

Podczas układania sztućców musisz pamiętać jeszcze o kilku ważnych elementach. Widelce powinien zawsze być położony zębami do góry, a noże skierowane ostrzem w stronę talerza. 

Co więcej, prawidłowa odległość między elementami zastawy wynosi 1 cm. Oczywiście nikt nie będzie przychodził z linijką i mierzył, czy na pewno odległość jest prawidłowa. Jednak jest to sprawa, o której warto wiedzieć. Taki stół na pewno będzie się estetycznie prezentował. 

Jak układać sztućce po jedzeniu? 

Savoir-vivre to nie tylko prawidłowe ustawienie sztućców przed jedzeniem, ale i po. Ta część jest już dużo mniej znana i stosowana. Ludzie odkładają elementy zastawy, jak tylko im się podoba. Jednak nie wiedzą, że tym samym sygnalizują wiele różnych rzeczy – przyjemnych, bądź nie. Zobacz, co oznaczają różne ustawienia sztućców po zakończonym posiłku na talerzu. 

Skończyłem jeść – można zabrać talerz 

Jeśli skończyłeś jeść i nie zdołasz już nic więcej w siebie zmieścić? Warto zasygnalizować to kelnerowi. Nie, nie będziesz nikogo wołał, by zabrał talerz. Zrobisz to za pomocą sztućców. Jak je ułożyć? Zarówno nóż, jak i widelec należy ułożyć tak, aby obydwa trzonki znajdowały się mniej więcej na godzinie 17. Taki układ da znać kelnerowi lub gospodarzowi przyjęcia, że już skończyłeś jeść i może zabrać talerz. 

Robię sobie przerwę – zaraz dokończę 

Ile razy zdarza się, że nie możesz dokończyć posiłku, ale wiesz, że chętnie zjesz go za chwilę. Idziesz do łazienki, wracasz i bum, Twojego talerza już nie ma, lub kelner pyta, czy może już go zabrać. Aby uniknąć takiej sytuacji, warto dobrze ułożyć sztućce na talerzu. 

Kiedy chcesz zasygnalizować, że jeszcze nie skończyłeś konsumować dania, połóż je tak, aby trzonek widelca znajdował się na godzinie 8, a nóż na godzinie 4. 

Poproszę kolejne danie 

Twój talerz jeszcze nie został zabrany, a masz ochotę już na kolejne danie? Zasygnalizuj to kelnerowi lub gospodarzowi w prosty sposób. Nawet jeśli jeszcze nie skończyłeś poprzedniego posiłku, wystarczy, że ułożysz sztućce na krzyż. To wystarczający znak, aby każdy kto zna savoir-vivre zrozumiał, czego potrzebujesz. Za parę chwil kolejne danie powinno zostać zaserwowane, jeśli jest już przygotowane przez kuchnię. 

Danie bardzo mi smakowało 

Czy wiedziałeś, że możesz dać komplement przez ułożenie sztućców? Zdziwiony? 

Jeśli danie wyjątkowo Ci smakowało, nóż i widelec ułóż równolegle do siebie. Trzonki powinny znajdować się na godzinie 9. To da kelnerowi jasno znać, że nie tylko jesteś zachwycony potrawą, ale i może zabrać już Twój talerz. 

To danie nie było w moim guście 

Na pewno miałeś tak, że zamówiłeś potrawę, ale okazało się, że Twoje kubki smakowe mówią mu stanowcze nie, lub po prostu posiłek nie spełnił Twoich oczekiwań. Taką informację także możesz przekazać kelnerowi bez używania żadnych słów. 

Jak układać sztućce, aby to pokazać? Wystarczy włożyć ostrze noża pomiędzy ząbki widelca i ustawić je następujące: trzonek widelca na godzinie 8, a noża na godzinie 4. Dzięki temu kelner ma jasną sytuację i wie, co może przekazać kucharzowi. 

Jakie inne ważne sygnały można wysłać obsłudze przez układanie sztućców na talerzu? 

Będąc gościem w restauracji, możesz wysłać obsłudze jeszcze inne sygnały za pomocą sztućców. Jakie? 

Jestem gotowy – można podać posiłek 

Jest to standardowe ułożenie sztućców przy talerzu, czyli: widelce po lewej stronie, nóż po prawej stronie talerza (chyba że jesteś leworęczny, wtedy na odwrót). Zazwyczaj już na samym początku sztućce są tak ułożone, ale jeśli musisz zrobić to samo, to już wiesz, jak zasygnalizować swoje potrzeby. 

“Jeszcze mi mało” – czyli poproszę o dokładkę 

Jeśli danie bardzo Ci smakowało i masz ochotę na dokładkę, to musisz ułożyć sztućce w sposób, jakby sygnalizował przerwę w jedzeniu. Jednak tutaj dodatkowo powinieneś postarać się, aby ząbki widelca dotykały ostrza noża. Jeśli ząbki będą się stykać, wtedy dajesz obsłudze jasno znać, czego oczekujesz. “Poproszę jeszcze raz to samo”, “Dodatkowa porcja dla mnie”.

Na pewno tu wrócę! 

Jak ustawiać sztućce, aby to zakomunikować? Wystarczy, że położysz widelec na nożu, ustawiając ich trzonki na godzinie 5. 

Niezadowolenie z obsługi 

Za pomocą sztućców możesz także zakomunikować niezadowolenie z obsługi. Zdarza się, że jej poziom w restauracji pozostawia wiele do życzenia. Nie mówiąc nic, możesz wyrazić swoje uczucia…sztućcami. Możesz się śmiać, ale to prawda. Jak układa się sztućce? W literę V, ząbki widelca i noża na dole, stykają się. 

Chcę złożyć reklamację 

Jeśli zdarzy się, że masz jakieś zastrzeżenia do obsługi, kucharza, lokalu, czy samego dania, wystarczy, że odłożysz sztućce ząbkami w dół – równolegle do boków talerza. To znak dla obsługi, że coś jest nie tak. 

Jak możesz zauważyć, prawidłowe odkładanie sztućców ma ogromne znaczenie. Dlatego warto przestudiować, co dany układ znaczy, aby dobrze zakomunikować obsłudze w restauracji lub gospodarzowi swoje uczucia lub potrzeby. 

Co z odkładaniem innych elementów zastawy? 

• Łyżka do zupy – kiedy chcesz na chwilę przerwać posiłek zostaw łyżkę w talerzu. Po zakończeniu należy odłożyć ją na talerz, który znajduje się pod tym na zupę. 
• Łyżeczka do kawy i herbaty – nie zważając na to, czy dopiero zaczniesz pić, jesteś w trakcie, czy skończyłeś, łyżeczka powinna leżeć na spodku po prawej stronie filiżanki.  
• Łyżeczka do deseru – tak samo, jak w przypadku łyżeczki do herbaty lub kawy. 

To już wszystko, co mam Ci dzisiaj do przekazania. Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł ci poznać podstawowe zasady savoir-vivre, jeśli chodzi o układanie sztućców. Teraz kiedy będziesz organizować swoje przyjęcie, już nie będziesz musiał długo się zastanawiać, jak układać sztućce. Co więcej, wiesz też jak je odłożyć, aby zakomunikować swoje uczucia lub potrzeby.