Rodzaje kaw – 22 typy, których musisz spróbować na mieście

Dla współczesnego, zabieganego człowieka, który wiecznie niedosypia, kawa jest wręcz życiodajnym napojem. Jej walory wykraczają jednak daleko poza praktyczne pobudzenie. Wystarczy przejść się do porządnej kawiarni i otworzyć kartę, by przekonać się, jak różne oblicze może mieć stara, dobra kawa. Idziemy o zakład, że jeszcze nie zasmakowałeś wszystkich bardziej i mniej popularnych typów — czas to zmienić, przetestować ciekawe rodzaje kaw i przestać zamawiać w kółko białą, czarną, espresso i cappuccino. Życie jest za krótkie, by ciągle pić taką samą kawę!

Uwaga: artykuł dotyczy rodzajów kaw według szeroko dostępnych metod przyrządzania. Nie przeczytasz tutaj o gatunkach kawy czy podziale ze względu na pochodzenie ziaren. Te zagadnienia z dziedziny kawy speciality wymagają osobnych, wyczerpujących artykułów — teraz zajmijmy się podstawami, które wypijesz w wielu lokalach na mieście. 

1 – Espresso

Zaczynamy od espresso, bo i od niego zaczyna się najwięcej naparów kawowych pitych w zachodniej kulturze. Jak przekonasz się w dalszej części, popularne rodzaje kawy bazują w głównie na espresso.

Espresso to mocna, mała objętościowo kawa (25-35 mililitrów, 7-9 gramów ziaren) parzona w specjalnym ekspresie. Ekspres przepuszcza wodę przez drobno zmielone nasiona pod ciśnieniem 8,5-9,5 bara. Charakterystyczna dla espresso jest delikatna pianka crema wytrącająca się z ziaren. Jej kolor wpada w orzechowy, a właściwy napar jest czarny jak smoła.

Mała objętość espresso to w tym przypadku wręcz zaleta. Kawa jest piekielnie mocna i aromatyczna — stąd zresztą jej nazwa, od włoskiego espressivo – wyrazisty. Wypicie espresso w dużej ilości przerastałoby możliwości zwykłego śmiertelnika.

W wielu kawiarniach do espresso podaje się gorącą wodę. Woda nie służy popiciu espresso (co niektórzy robią, ku wielkiej uciesze kelnerów), ale do przepłukania kubków smakowym przed wypiciem aromatycznego naparu. 

2 – Americano

Kiedy zamawiasz czarną, dostajesz właśnie americano. To bowiem nic innego, jak espresso z dużą ilością wody. Nie dodaje się do niej mleka, możesz za to dorzucić cukier. 

3 – Doppio

Doppio to z kolei podwójne espresso. Dosłownie podwójne — dwa razy więcej ziaren (14-18 gramów), dwa razy więcej kofeiny, dwa razy większa objętość (50-70 ml). Gdy potrzebujesz maksymalnego pobudzenia, nie rozdrabniaj się na pojedyncze espresso!

4 – Espresso Macchiato/Caffe Macchiato

Po włosku znaczy tyle, co poplamione espresso/poplamiona kawa. Tutaj bowiem espresso jest z wierzchu przykryte, jakby lekko poplamione, spienionym mlekiem. Mleko przełamuje smak wyrazistego naparu, a cały napar wciąż jest bardzo mocny.

5 – Latte Macchiato

Czas na mocno mleczne rodzaje kawy, które bardzo chętnie pijemy na mieście.

Latte macchiato fundamentalnie różni się od caffe macchiato/espresso macchiato. Tutaj mamy bowiem trzy warstwy — na spodzie spienione mleko, środkowa warstwa to kawa, z wierzchu gruba warstwa mlecznej piany. Po włosku latte macchiato znaczy tyle, co poplamione mleko — w tym wypadku poplamione kawą. Kawa jest tylko plamą na środku dużej ilości mleka.

Latte macchiato jest podawane w wysokich, przezroczystych pucharach. Wygląda spektakularnie, a smak jest nieporównywalnie delikatniejszy, dzięki dominacji mleka. Często doprawia się je syropami i cynamonem, traktując napój jako formę deseru.

6 – Caffe Latte

W caffe latte są dwie warstwy — do espresso wlewa się spienione mleko. Całość ulega zmieszaniu. Warstwy subtelnie przez siebie przechodzą, toteż nie ma efektu poplamienia charakterystycznego w kawach macchiato. 

Uważaj przy zamawianiu latte. Klienci kawiarni często mylą trójwarstwowe latte macchiato, z dwuwarstwowym caffe latte, a później są bardzo zaskoczeni. Dobrze utrwal sobie różnicę między nimi. W razie wątpliwości, po prostu dopytaj kelnera. 

7 – Cappuccino

W cappuccino espresso jest połączone ze spienionym mlekiem. Jednakże stosunek mleka do kawy jest mniejszy, niż w caffe latte, a cała konsystencja jest bardziej kremowa. Cappuccino jest mocniejsze, ma mniejszą objętość i znacznie więcej kawy w kawie. Zwyczajowo podaje się je w filiżance.

8 – Caffe Mocha/Mokka

Mokka, to patrząc od dołu: pojedyncze espresso, warstwa rozpuszczonej czekolady, warstwa mleka. Jest podawana w przezroczystych pucharkach umożliwiających podziwianie harmonijnie przenikających się warstw.

Caffe mocha nie jest zwieńczona mleczną pianą, a zamiast niej kawiarnie używają bitej śmietany, dodatkowo udekorowanej kakao lub cynamonem. Czekolada użyta w średniej warstwie zależy od baristy — może to być czekolada mleczna, gorzka czy nawet biała. Bomba smakowa i kaloryczna… ale kto by się tym przejmował!

9 – Ristretto

Ristretto to mini-espresso. Przygotowuje się je z takiej samej ilości ziaren, ale na zaledwie 15 mililitrach wody. To mała, ale szalenie mocna porcja, którą doceniają koneserzy kawowego aromatu. W języku włoskim ristretto znaczy tyle co ograniczony.

10 – Affogato

Affogato to gorące espresso z kulką lodów, z reguły śmietankowych lub waniliowych. Po włosku nazwa oznacza utopiony w kawie. 

Według Włochów affogato nie podchodzi pod rodzaje kaw, a jest po prostu deserem lodowym z dodatkiem kawy. W większości polskich lokali znajdziesz go jednak w sekcji menu przeznaczonym na napoje. Kawiarnie czasami pozwalają wybrać dowolny smak lodów dostępny w ofercie — dopytaj kelnera, jeśli nie przepadasz za wanilią czy śmietanką.

W bardziej rozbudowanej wersji affogato można podać z dodatkiem słodkiego likieru.

11 – Lungo

Lungo to tak zwane przedłużone espresso. Różni się dłuższym czasem zaparzania niż w standardowym espresso. Z tego powodu lungo ma większą objętość od espresso oraz delikatniejszy smak. Blisko mu do standardowej czarnej kawy, pitej przez nas na co dzień.

12 – Irish

Różne rodzaje kawy mają za zadanie pobudzić do działania… ale nadmiar kawy po irlandzku może poskutkować wręcz przeciwnie! Z pewnością nie można po niej prowadzić samochodu czy też pić jej w ciągu pracy, ponieważ najważniejszym składnikiem jest irlandzka whiskey. 

Irlandzka kawa nie obędzie się również bez bitej śmietany i brązowego cukru. Zwyczajowo podaje się ją w kuflach.

13 – Cortado

Kawa cortado przybyła do nas z Hiszpanii. To espresso i mleko w proporcjach 1:1. Mleko nie jest spienione, a tylko sparzone, co wpływa na konsystencję napoju — nie jest ona tak kremowa, jak caffe latte czy cappucino. Cortado ma objętość około 150 mililitrów.

14 – Romano

Wracamy do Włoch! Romano to kawa na bazie espresso, z dodatkiem cytryny. Zwykle dorzuca się do niej cukier. Brzmi interesująco… i tak też smakuje. Gorycz parzonych ziaren przełamana kwasowością cytryny zaskoczy niejednego kawosza.

Skąd wziął się pomysł, by dodać do kawy plaster cytryny? Włosi najprawdopodobniej wpadli na niego początkiem XX wieku, gdy z powodu zawirowań gospodarczych, mieli problem z importem wysokiej jakości kawy. By zamaskować niesatysfakcjonujący smak, zaczęli dorzucać do niej cytrynę maskującą braki.

15 – Flat White

Kawa flat white to jedna z popularniejszych propozycji w kawiarniach — szczególnie tych, w których bariści tworzą rysunki na napojach. A czy wiesz, z czego się składa?

Podwójne espresso (doppio) i delikatnie spienione mleko. Zaparzoną w ekspresie kawę dopełnia się mlekiem ręcznie, z dzbanuszka. Wprawna ręka nalewająca mleko jest w stanie stworzyć na kawie przepiękny wzór.

16 – Red Eye, Black Eye i Dead Eye

Miałeś naprawdę ciężką noc? To nie czas na subtelne rodzaje kaw. Potrzeba porządnego kofeinowego kopniaka — na takie okazje powstały specjalne rodzaje kaw: Red Eye, Black Eye oraz Dead Eye.

To zwykła czarna kawa z dodatkowym espresso. 

• Jedno espresso – Red Eye
• Dwa espresso – Black Eye
• Trzy espresso – Dead Eye

Nazwy wzięły się rzecz jasna od zmęczonych oczu. Czerwone — jeszcze nie jest tak źle, wystarczy jedno dodatkowe espresso. Czarne, podkrążone — przydadzą się dwa. Potrójne espresso zaś, postawi na nogi nawet martwego. 

17 – Cold Brew

Wreszcie kawa na zimno. Ziarna są moczone w wodzie przez kilkanaście godzin. Wytrąca się z nich mocno skoncentrowana esencja. Jest znacznie delikatniejsza, gładsza w smaku niż kawy parzone gorącymi metodami, ale ma wyższą zawartość kofeiny. To potężny, orzeźwiający kopniak energetyczny, po których najlepiej sięgnąć w upalny dzień.

18 – Nitro Cold Brew

Młodsza siostra zwykłego cold brew, nie do zrobienia w domu. No, chyba że masz pod ręką butlę z azotem.

Zwykłe cold brew przelewa się do kega (takiego jak na piwo). Keg zostaje wypełniony azotem. W beczce gaz dokładnie przenika strukturę kawy, napowietrza ją i wypycha cząsteczki tlenu. Efektem jest wyjątkowa konsystencja nitro cold brew. Nalewana z kega wygląda spektakularnie… i tak też smakuje! Kiedy będziesz miał okazję, koniecznie spróbuj. Sama świadomość picia azotu działa na zmysły.

19 – Raf Coffee

Ciekawe typy kawy znajdą się też po wschodniej stronie globu. Raf Coffee to rosyjski wariant kawy, powstały pod koniec XX wieku. Podstawą jest śmietana i cukier. Do tego dodaje się gorące espresso. 

Gęsty, obłędnie słodki napój gotowy. Często podaje się go ze smakowymi syropami.

20 – Cubano/Cuban Espresso

Cubano to espresso ubite z cukrem, zwykle trzcinowym, tak jak na Kubie. Wsypany do szklanki cukier trzeba zalać odrobiną espresso i ubijać aż cukier niemal całkiem się rozpuści, tworząc jasną masę. Później dodaje się resztę kawy, a na wierzch wypływa delikatna cukrowa pianka. Cubano jest dość słodkie, toteż często traktuje się je jako deser.

Wykorzystany cukier i rodzaj ziaren robią smak cubano. W każdej kawiarni smakuje inaczej.

21 – Frappé

Kolejny hit Starbucksa — frappe, czyli kawa mrożona. Do zrobienia jej nie obędzie się bez blendera. Kostki lodu zostają zmiksowane z espresso i mlekiem, mocno spienione. Całość może zwieńczać bita śmietana, syropy smakowe i posypki — w zależności od upodobań.  

W przeciwieństwie do cold brew tutaj ziarna są parzone tradycyjnie, na gorąco.

22 – Kawa kuloodporna

Bulletproof coffee zyskała popularność na fali mody na diety wysokotłuszczowe. Lokale nadążające za trendami zaczęły ją więc serwować u siebie tak jak inne typy kawy.

Nie ma w niej mleka, cukru, śmietanki i niczego co znasz z tradycyjnych kaw. Jest za to… masło. Czarna kawa z masłem jest traktowana wręcz jak posiłek — jednym z jej zadań jest dawanie poczucia sytości, toteż niektórzy zastępują takim napojem klasyczne śniadanie. Podobno dodaje gigantycznej energii na długo, stąd wzięła się jej nazwa.

Klasyczne masło można zastąpić olejem lub masłem orzechowym. 

Odkryj różne rodzaje kaw — szkoda pić tylko americano czy espresso, gdy w kawiarniach dostępne jest tyle wyjątkowych propozycji z całego świata! 

Deser lodowy affogato, orzeźwiające nitro cold brew, potężne Dead Eye, a może śmietanowe Raf Coffee? Trudno wybrać tylko jedną — na szczęście nie trzeba wybierać, bo okazja do wypicia dobrej kawy znajdzie się codziennie!